‘Investor readiness’ vanuit het perspectief van een impact investor

Een veelgebruikte term bij de opschaling van innovatieve bedrijven is ‘investor readiness’. Wilco Schoonderbeek is bij Invest-NL Teamlead Scale-ups en Innovaties. In dit artikel legt hij uit wat er in algemene zin met ‘investor readiness’ wordt bedoeld, en meer in het bijzonder hoe hij er vanuit een impact investing perspectief tegen aan kijkt.

Investor readiness? Leg eens uit?
"In de klassieke investeringswereld bedoelen we daarmee of je als bedrijf aan de juiste voorwaarden voldoet om financiering op te halen bij investeerders. Het geeft, vanuit het perspectief van potentiële financiers, een indicatie van de financierbaarheid van de businesscase die een onderneming voorlegt. Het antwoord op de vraag wanneer een bedrijf ‘investor ready’ is, is niet altijd eenvoudig. Het verschilt per type onderneming (startend bedrijf, scale-up of bestaande onderneming), het doel van de financiering, de omvang en natuurlijk welk type investeerder wordt gezocht."

Maar hoe kijk jij er tegenaan?
"Uiteindelijk gaat het erom dat een financiering door een investeerder aansluit bij wat de onderneming echt nodig heeft. Ik zeg weleens ‘bij elke financieringsbehoefte past eigen unieke financiering’. Voor de ene onderneming is dit een lening en bij de andere onderneming is aandelenfinanciering veel meer op z’n plaats. Het gaat niet om goed of fout, maar om wat wel of niet past."

Waarom is investor readiness van belang voor ondernemers?
"Voor een ondernemer is het van belang ‘investor ready’ te zijn om zo goed aan investeerders duidelijk te kunnen maken wat de onderneming qua financiering zoekt. Voor een ondernemer gaat het erom dat het bedrijf beschikt over passende financiering tegen acceptabele financieringsvoorwaarden. De mate waarin een ondernemer hierin slaagt, is mede bepalend in hoeverre de onderneming kan groeien en renderen."

Wat bedoel je met ‘passende’ financiering?
"Allereerst is het voor ondernemers van groot belang dat zij bekend zijn met de verschillende vormen van financiering. Er zijn twee hoofdcategorieën: leningen die moeten worden terugbetaald en durfkapitaal in de vorm van aandelen. En tegenwoordig zie je ook hybride vormen: leningen die op het moment van terugbetalen worden omgezet in aandelen.

Wat passend is hangt af van het type onderneming, de ambities van de ondernemer en in welke fase van volwassenheid de onderneming zich bevindt. Voor ambitieuze ondernemers met groeiambities vind ik durfkapitaal vaak beter passen. Durfkapitaal heeft van nature een duidelijke positieve prikkel in zich. Je kunt dan niet terugvallen op zekerheden, het rendement is afhankelijk van een eventuele toekomstige upside. Met een lening is de kans groter dat de focus ligt op het minimaliseren van risico’s dat je in gebreke blijft bij het nakomen van je rente- en aflossingsverplichtingen.

Maar passende financiering heeft ook te maken met wat je als ondernemer een financier te bieden hebt. Een lening is passend voor een ondernemer als je de financier zekerheid kan geven dat je de middelen hebt om aan je de rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen. Bijvoorbeeld omdat je beschikt over een onderpand of een stabiele cashflow waaruit je de rente kan betalen. Hoe meer zekerheid je kan bieden des te lager het risico voor de financier. Als het risico laag is, is de compensatie die de financier vraagt, bijvoorbeeld in de vorm van de hoogte van het rentepercentage, ook lager. Een lening is echter niet altijd een realistisch. Als er weinig zekerheden zijn dan is risicodragend kapitaal wellicht een betere optie.

Uiteindelijk bepalen de ambitie van de ondernemer en het risicoprofiel van de gevraagde financiering dus welk type financiering het beste past en welke prijs je betaalt voor de financiering. Het is dan ook logisch dat ‘Investor ready’ zijn voor het aantrekken van risicodragend kapitaal (aandelen) anders verloopt en een andere voorbereiding vraagt dan bankfinanciering (lening). Niet alle bedrijven die in aanmerking komen voor bancaire financiering komen ook in aanmerking voor risicodragend kapitaal. En vice versa."

Wat zijn acceptabele voorwaarden?
"Met acceptabele voorwaarden bedoel ik dat de voorwaarden die aan die ‘meest passende’ financiering zijn verbonden acceptabel zijn in het licht waarvoor de ondernemer deze financiering wil gebruiken. Het lijkt vanuit financieel oogpunt weinig zinvol als bijvoorbeeld de rentelasten van een lening niet opwegen tegen de (mogelijke) voordelen die een lening biedt. Of denk aan het aantrekken van een nieuwe aandeelhouder die investeert met aandelenkapitaal in de onderneming. Alles draait om de vraag of ondernemer en financier het eens kunnen worden over het toekomstbeeld van de onderneming. Immers, dat bepaalt de waardering van de aandelen.
Zo’n waarderingsvraag kent veel dimensies. Wat wil je bereiken als onderneming. Op welke termijn? Is dat realistisch? Kan deze nieuwe aandeelhouder je helpen om een nieuwe groeispurt te realiseren? Hoe ziet de waardeontwikkeling er dan uit en hoeveel moet die nieuwe aandeelhouder vandaag betalen voor die potentiële toekomstige waarde? Hier overeenstemming over bereiken bepaalt of de voorwaarden acceptabel zijn. Dat vraagt om inzet van zowel de ondernemer als de financier."

Investor readiness zegt dus iets over de financierbaarheid van de businesscase vanuit het oogpunt van een financier. Waar kijkt een investeerder naar?
"Dat is een veelheid van aspecten. Wat is de groeipotentie? Is de businesscase volledig uitgewerkt? Wat is de omvang van de financieringsbehoefte? Waar wordt de financiering voor gebruikt? Wat is de cashflowprognose? Wat is het risico en welk rendement mag je daar redelijkerwijs voor terugverwachten? In welke fase is de technologische ontwikkeling?"

Waarom is ‘investor readiness’ van onderneming voor Invest-NL relevant?
"Invest-NL richt zich hoofdzakelijk op de financiering van innovatieve scale-ups die voor hun volgende groeistap staan. Dit doen we vanuit de overtuiging dat innovatieve scale-ups een cruciale rol (kunnen) spelen in de maatschappelijke transitievraagstukken waar Invest-NL op aanspreekbaar is. Door sommige investeerders op de markt worden deze snelgroeiende bedrijven nog als te risicovol gezien. Ze voldoen in de ogen van die financiers nog niet aan de voorwaarden om voor financiering in aanmerking te komen. Ze zijn voor hen nog niet ‘investor ready’.
Hoewel ik dit van sommige investeerders begrijp, is het gevaar dat deze innovatieve scale-ups vanwege een gebrek aan voldoende aanbod van financieringsmogelijkheden kiezen voor een (onnodig) risicomijdend groeipad. Hierdoor lopen we als samenleving het risico dat potentieel kansrijke oplossingen voor grote maatschappelijke transitieopgaven, zoals bijvoorbeeld de energietransitie, later of wellicht zelfs helemaal niet van de grond komen."

Invest-NL is een impact investeerder. Kijk je dan anders naar ‘investor readiness’?
"Zeker. Het klassieke denken over investeren dat bij veel financiers nog gemeengoed is, draait om twee principes. Enerzijds het behalen van een zo hoog mogelijk financieel rendement. Anderzijds geldt dat hoe groter het risico, hoe hoger de kosten (die de onderneming voor de financiering betaalt).
Als impact investor hanteren wij een ander paradigma, bij ons komt de maatschappelijke ‘impact’ van de investering op de eerste plaats. Het behalen van financiële rendement maakt dit mogelijk. Dit betekent automatisch dat ‘investor readiness’ voor Invest-NL over meer gaat dan kunnen aangeven wat passende financiering is."

Licht eens toe?
"Voor Invest-NL ben je als onderneming pas ‘impact investor ready’ als je in de eerste plaats kunt aangeven welke maatschappelijke problemen/vraagstukken je wilt oplossen, hoe de beoogde investering hieraan bijdraagt en hoe je nu en straks kunt aantonen dat het ook werkelijk zo gaat. Ik wil van een onderneming horen waarom zijn technologie bijvoorbeeld het meeste potentieel heeft op het gebied van CO2 reductie? En uiteraard willen we ook weten hoe een ondernemer hier groeiend potentieel verdienvermogen mee kan realiseren."

Maar elke slimme ondernemer weet vandaag de dag toch dat hij in zijn ‘pitch’ iets moet opnemen over de wereld beter, schoner of mooier maken?
"Natuurlijk. Dat is ook zo. Maar daarom nemen wij geen genoegen met een mooi marketing verhaal. Ondernemers die met hun bedrijf maatschappelijk het verschil willen maken, doen dat vanuit een intrinsieke overtuiging. De waarden die hieraan ten grondslag liggen proberen ze terug te laten komen in hun hele bedrijf. Soms lukt dat nu nog niet, maar daar gaat het niet om. Rome was ook niet in één dag gebouwd.
En daarbij, bij Invest-NL kijken we echt verder dan alleen naar de volgende financieringsronde. We willen het niet alleen weten op het huidige moment van financieren, maar vooral ook voor de periode daarna. Wat zijn de risico’s die je als onderneming ziet? Wie moet (in de markt of waardeketen) nog meer investeren? Hoe zorg je dat je als onderneming kunt bijsturen als blijkt dat je plotseling meer of minder impact dreigt te realiseren? Als impact investor willen we dat je ons comfort biedt op dit soort vragen. Maar ook dat je kunt aangeven wat je van ons nodig hebt. Immers, we staan naast de onderneming en willen meer doen dan alleen geld beschikbaar stellen. Denk bijvoorbeeld aan het helpen wegnemen van financieringsknelpunten op andere plekken in de waardeketen..
Kortom, als impact investeerder steunen we een ondernemer die zijn businessmodel sneller verder wil verduurzamen. Ook als dit niet op korte termijn, maar pas op de lange termijn uitbetaald in een financieel voordeel."

Ik krijg de indruk dat ‘investor readiness’ dus niet iets éénmaligs is?
"Dat klopt. ‘Investor ready’ zijn vraagt continu aandacht. Op elk moment in elke fase van de onderneming moet je klaar zijn om opnieuw met investeerders in gesprek te gaan als de situatie erom vraagt. Het is van belang dat de ondernemer in staat is om verschillende ‘what if scenario’s’ te presenteren. Is er ook in een worst-case scenario voldoende geld om de continuïteit te garanderen of moet de onderneming dan opnieuw de markt op met een financieringsvraag? En wat als je ineens je grootste concurrent kunt overnemen om zo nog sneller op te schalen, ook dan moet je snel ‘investor ready’ zijn. Je kunt dus eigenlijk zeggen dat het vooral gaat om een houding. Ben je klaar om snel met investeerders te kunnen schakelen als de (markt)omstandigheden erom vragen?"

Zijn er nog verschillen tussen markten en sectoren?
"De invulling van wat ‘(impact) investor ready’ is verschilt per sector en dus ook per investeerder want markten en investeerders zijn er in vele soorten en maten. Sommige richten zich op een specifieke sector (bijvoorbeeld AgriFood of LifeSciences), andere richten zich op een specifieke fase of situatie (bijvoorbeeld de starters of turnaround-situaties). Op de vraag ‘hoe word ik investor ready’ is dus helaas niet één antwoord op te formuleren. Standaard checklists die her en der op het internet rondzwerven hebben dus maar een beperkte waarde."

Wat vind je, behalve maatschappelijke impact, zelf nog meer belangrijk als het gaat om klaar te zijn voor de volgende financiering?
"Met de huidige methodieken, zoals lean start-up, is het mogelijk om snel te schakelen, om risico’s te verlagen door aannames vroegtijdig te testen en het businessmodel te starten met een minimale inbreng van middelen, tot het moment dat het potentieel duidelijk bewezen is. Uiteindelijk geloof ik dat de kwaliteit van het team de doorslag geeft. Ik heb op dat vlak de afgelopen jaren wel wat dingen zien veranderen. Het beeld van de visionaire enkeling die de kar moet trekken is nagenoeg verdwenen. Maar goed, dit onderwerp is zo veelzijdig. Het verdient het om er een keer een specifiek interview aan te wijden."

Kunnen ondernemers die hun bedrijf ‘impact investor ready’ willen maken jou bellen, Wilco?
"Zeker. Als Invest-NL willen we dat Nederland duurzamer en innovatiever wordt. Het is dus ook ons belang dat innovatieve ondernemers met groeiambities die bezig zijn dit te bewerkstelligen, ondernemers die écht het verschil kunnen maken tijdig toegang hebben tot de juiste resources. Financiering is een van die resources maar het gaat ook om bijvoorbeeld kennis, kunde en netwerk. Dus iedereen die dit leest en zich aangesproken voelt: neem contact op!"

Contact

Wilco Schoonderbeek
Teamlead Scale-ups & Innovaties 

[email protected]