The heat is on!

Afgelopen donderdag was ik -online uiteraard- te gast bij het Energy Reinvented Community event, die in het teken stond van de warmtetransitie. We vertelden daar over onze samenwerking met de Regionale Energie Strategie Rotterdam Den Haag en EBN. EBN is de staatsdeelneming die voor de Nederlandse staat onze energie onder de grond in de gaten houdt. “Vroeger” was dat vooral gas, nu bijvoorbeeld ook geothermie.

Onze eigen Abo Rassa en Khalid Sheikh vertegenwoordigen Invest-NL in dit samenwerkingsverband. Het onderwerp van gesprek is de warmte-infrastructuur in de regio, als onderdeel van de plannen die de RES moet maken in het kader van het Klimaatakkoord.

De eerste vraag die ik kreeg was meteen raak: gaat Invest-NL het warmtenet in de regio financieren? Ik kon de vragensteller niet zien en dus ook niet of er al eurotekens in de ogen glinsterden..

Het voor sommigen wellicht wat ontluisterende antwoord was: “Wie weet, maar zo ver zijn we nog lang niet”. En ik merk dat dat een antwoord is wat soms wat schuurt met verwachtingen rond warmtenetten. Dus kon ik de geboden gelegenheid goed gebruiken om onze positie uit te leggen.

Er zijn natuurlijk heel simpele warmtenetten van één bron naar één gebruiker. Die worden ook vaak al gefinancierd, daar zijn wij niet eens nodig. De grote financieringsvragen spelen bij de regionale netten. Daar heb je te maken met veel betrokken partijen, onduidelijkheid over vraag en aanbod en complexe risico- en investeringsanalyses.

Stephan Brandligt, de verantwoordelijk wethouder (Groen Links, Delft) zei bijvoorbeeld tussen neus en lippen door dat het in deze RES-regio gaat om 23 samenwerkende gemeenten, waterschappen en de provincie. Denk je eens in wat het betekent om die allemaal binnenboord te houden, consensus hard te maken en dan liefst ook nog draagvlak bij de bevolking te borgen. Om nog maar niet te spreken van de uitdaging hoe je de democratische controle in zo’n complex veld organiseert.

En dan vraag en aanbod. Hoe stabiel is het aanbod van warmte eigenlijk? Dat verschilt weer of het om restwarmte van de industrie gaat of dat je het bijvoorbeeld diep uit de aarde haalt (geothermie), of uit oppervlakte- of afvalwater of andere duurzame bronnen. En de keerzijde is minstens zo complex, hoe stabiel is de vraag eigenlijk? Want neemt die in de loop van de tijd niet enorm af als huizen geïsoleerd worden en goed geïsoleerde nieuwbouw een steeds groter deel van het totaal aantal huizen in gaat nemen?

Of kijk eens naar de warmtewet. Wat doen we publiek, wat doen we privaat, wie neemt welke verantwoordelijkheid? Mag de prijs van warmte van gemeente tot gemeente verschillen omdat vraag en aanbod en infrastructuur zich nu eenmaal overal anders tot elkaar verhouden? En wie houdt daar dan toezicht op? En kan het bedrijf dat de warmte aan biedt failliet gaan en wie betaalt daar dan de prijs voor? En wat als dat midden in de winter gebeurt bij -18 graden, is de levering dan nog gegarandeerd en wie is daarop aanspreekbaar?

En wat wordt eigenlijk de rol van het net opgerichte Nationaal Groeifonds bij de financiering van warmtenetten? Betekent subsidie met publieke gelden ook navenante publieke zeggenschap? Ook hier is nog veel onduidelijk behalve één ding: zo lang die onduidelijkheid er is, en dus de mogelijkheid van ‘gratis geld’ op tafel ligt, zullen partijen niet zo snel om relatief ‘dure’ financiering vragen.

Er is dus echt nog veel te doen. Nieuwe technologie, nieuwe businessmodellen, nieuwe waardeketens, nieuwe partijen, nieuwe afspraken, nieuwe governance. Ook daar zien wij als Invest-NL een taak voor onszelf. Ons motto is dat we financierbaar willen maken wat niet financierbaar lijkt. Dat is maar voor een deel een kwestie van zelf kapitaal verschaffen. Minstens zo belangrijk, en vaak er aan voorafgaand, is het samenbrengen van de stakeholders, het doorgronden van het probleem en het samen construeren van een oplossing. En daarna zal het uiteraard over de centen gaan.

Ondertussen is de tijdsdruk enorm, het Klimaatakkoord ligt er, de regio’s moeten aan de bak. Wij doen in ieder geval volop mee in deze regio om de financieringsvragen zo snel mogelijk beantwoord te krijgen. Liefst op een manier dat niet alleen deze regio er wat aan heeft maar zo dat we het als ‘best practice’ kunnen uitrollen naar andere regio’s waar ze ook op deze vragen zitten te zweten!

Meer weten? Neem contact op met Abo Rassa (Abo [email protected]) of Khalid Sheikh ([email protected]).

Wouter Bos
CEO Invest-NL