Energie
Van woorden naar daden met de Financieringstafels
Aanpak
Financiële instrumentenDatum
12 mei 2025Leestijd
7 minutenDe overheid, investeerders en financiers hebben elkaar nodig bij het financieren van de energietransitie. Om samenwerking te stimuleren, startte Invest-NL de Financieringstafels in samenwerking met het Klimaatcommitment Financiële Sector, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en het ministerie van Financiën. De overheid en private financiële partijen schuiven aan om concrete financieringsknelpunten te bespreken. Het doel? De investeringsmogelijkheden voor (institutionele) beleggers en financiers verruimen.
Om een sector duurzamer te maken is kapitaal nodig. Ondernemers ontwikkelen plannen om te verduurzamen en nieuwe groene projecten te starten. Om deze daadwerkelijk uit te voeren en impact te maken, hebben zij externe financiering nodig.
In 2019 vonden de overheid en 50 belangrijke partijen uit de financiële sector elkaar in het Klimaatcommitment, dat onderdeel was van het Nederlandse klimaatakkoord. Deze banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders verbonden zich hiermee aan het Klimaatverdrag van Parijs en de Nederlandse klimaatdoelen van de overheid die daarop zijn gebaseerd.
De financiële sector gaf aan met name meer te willen investeren in de energietransitie omdat het een belangrijke voorwaarde is voor de verduurzaming van de economie. Investeringen vanuit de private financiële sector zijn daarbij onmisbaar. Daarvoor moeten de overheid en private financiers samenwerken.

It takes three to tango
Om te kunnen investeren in de energietransitie hebben private financiers een stabiel, consistent en ambitieus overheidsbeleid nodig. Dit gaat om een combinatie van CO₂-beprijzing, regelgeving en subsidies. Ook willen ze een goed beeld van de ontwikkeling van de markt, voordat ze geld investeren. De energietransitie brengt grote veranderingen met zich mee, zowel in beleid als in sectoren, waardoor die zekerheid er soms nog onvoldoende is.
“In de energietransitie heb je te maken met zowel bestaande industrieën en sectoren die worden omgebouwd als met nieuwe industrieën en technologieën die nog moeten worden opgebouwd. Beide hebben veel investeringen nodig. Dit vraagt om een overheid die langetermijnbeleid ontwikkelt en dat consistent doorvoert. En het vraagt om private financiële partijen die dit financieren. De uitdaging is om deze partijen bij elkaar te brengen”, vertelt business developer Myrthe van Dalen van Invest-NL.
Daarom startte Invest-NL, als spil tussen overheid en bedrijfsleven, de Financieringstafels. “Invest-NL is de nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling, dus het is onze rol om deze partijen samen te brengen, financiële oplossingen in kaart te brengen en daarmee de energietransitie te versnellen”, aldus Myrthe. “Dat doen we onder andere met de Financieringstafels.”

Met elkaar om tafel
Peter Blom, voorzitter van het Klimaatcommitment van de Financiële Sector, bevestigt dat de Nederlandse financiële instellingen ook graag de energietransitie willen versnellen. Ze zien niet alleen de maatschappelijke noodzaak maar ook de economische kansen. “Maar ze kunnen dat niet alleen. Daarom is het belangrijk dat banken, beleggers, overheid, energiesector en bedrijven met elkaar om tafel gaan, gefaciliteerd door Invest-NL. Het doel is om scherp te krijgen waar de knelpunten zitten en wat we daar gezamenlijk aan kunnen doen. Zo vergroten we de kans aanzienlijk om van overleg door te pakken naar actie en een aantal grotere voorbeeldprojecten te realiseren. Juist door gezamenlijk te kijken naar de extra uitdagingen die een transitie met zich meebrengt, ontstaat inzicht én bereidheid om dan extra stappen te zetten.”
Myrthe vertelt dat bij de Financieringstafels de overheid en private investeerders en financiers, aan de hand van concrete scenario’s en business cases, onderzoeken wat de belemmeringen en oplossingen zijn voor sectoren in de energietransitie. Er zijn meerdere onderwerpen aan bod gekomen. Zo ging de eerste financieringstafel over biobased bouwen; bouwen met hernieuwbaar, organisch materiaal, zoals hennep.
De tweede Financieringstafel ging over investeren in energieopslag en flexibiliteitsoplossingen. Dit zijn cruciale elementen in de energietransitie, omdat opslag en flexibiliteit balans brengen tussen de meer grillige opwek van hernieuwbare energie, en de stabielere en groeiende vraag naar duurzame elektriciteit. “Het doel is dat de overheid en de financiële sector gezamenlijk naar sectoren in de energietransitie kijken, leren hoe ze beter kunnen samenwerken, en ontdekken wat er nodig is om de investeringskloof te dichten.”
Het is onze rol om deze partijen te verenigen, financiële oplossingen in kaart te brengen en daarmee de energietransitie te versnellen
Myrthe van Dalenbusiness developer van Invest-NL

De financieringsanalyse
Hoe kom je erachter waar de problemen en oplossingen zitten? Remco van Montfoort legt uit dat de Financieringstafels starten met een financieringsanalyse. “Daarin beantwoorden we de vraag waar investeringsmogelijkheden liggen. We bestuderen wat de totale benodigde investeringen zijn, of de business case positief is, welk type kapitaal nodig is en wat knelpunten zijn voor private financiers en investeerders. Dan kijken we wat we kunnen doen of maken om dit op te lossen”, aldus de teamlead publiek-private samenwerking van Invest-NL.
“Met deze inzichten kijken we waar aanpassingen wenselijk zijn, om veel meer private financiering te krijgen voor de energietransitie. Dat kan ‘m bijvoorbeeld zitten in beleid, regelgeving of in de financiële producten die nodig zijn.”
De Financieringstafel maakt daarnaast duidelijk bij wíe de oplossing voor welk probleem ligt, vertelt Remco. “Soms is dat de overheid, soms de private financiële sector en voor sommige obstakels hebben de overheid en private financiers elkaar nodig. Mooi om daar als Invest-NL, via onze kennis en ons netwerk, aan bij te dragen.”

We bestuderen wat de totale benodigde investeringen zijn, of de business case positief is, welk type kapitaal nodig is en wat knelpunten zijn voor private financiers en investeerders
Remco van Montfoortteamlead publiek-private samenwerking Invest-NL.
Inzicht in behoeften bedrijfsleven
Namens het ministerie van Klimaat en Groene Groei is Hannah van Vorselen, clusterleider Klimaatfonds- en financiering, betrokken bij de Financieringstafels. Het idee achter de Financieringstafels past goed bij de filosofie van haar ministerie en het Klimaatcommitment, aldus Hannah.

“De overheid draagt via klimaat- en energiebeleid in de vorm van normering, beprijzing en subsidiering bij aan de business case voor groene projecten en bedrijven. Toch kan het zijn dat bepaalde financiering onvoldoende van de grond komt.”
Invest-NL slaat met dit initiatief en haar expertise een brug tussen de overheid en de financiële sector. “Onze verwachting is dat de financieringstafels op specifieke onderwerpen inzicht geven in de investeringskloof en wat nodig is om die te dichten.” Het is belangrijk dat eerst een gezamenlijke feitenbasis wordt gecreëerd, waarna, afhankelijk van de eventuele knelpunten, oplossingen worden uitgewerkt. In sommige gevallen zal dit zijn onder leiding van Invest-NL, maar het voortouw kan ook liggen bij financiële instellingen of juist de overheid. Dit zal variëren per onderwerp.
Onze verwachting is dat de financieringstafels inzicht geven in de investeringskloof en in wat ervoor nodig is om die te dichten
Hannah van Vorselenclusterleider Klimaatfonds en -financiering, Ministerie van Klimaat en Groene Groei

Naar een programma Financieringstafels voor Transities
Nu de eerste financieringstafels succesvol van start zijn gegaan en ook het Klimaatcommitment van de Financiële Sector deze manier heeft omarmd, zet Invest-NL de volgende stap. Met de hulp van extern adviseer Rens van Tilburg, voorheen directeur van het Sustainable Finance Lab, wordt een breder programma voor analyses en organisatie van onderwerpen opgezet.
Hiervoor wordt aansluiting gezocht met de modelanalyses die het ministerie van Klimaat en Groene Groei en TNO daarvoor ontwikkelen, en werken we samen met de partijen in het Klimaatcommitment aan de praktische organisatie en selectie van nieuwe onderwerpen.
Vragen over dit onderwerp? Myrthe helpt je graag verder.
Myrthe van Dalen
business developer
