Jaarverslag 2024: De nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling

Dat is wat Invest-NL al vijf jaar doet om Nederland innovatiever en duurzamer te maken. Wij helpen de markt de juiste kant op te bewegen door financieringsknelpunten weg te nemen en financiering te mobiliseren. Met marktontwikkeling, nieuwe financiële instrumenten en door het verstrekken van geduldig kapitaal, trekken we publiek en privaat kapitaal aan voor de transities die Nederland vooruithelpen. Wij zetten publiek kapitaal in om aanvullende investeringen van private en institutionele partijen en uit Europa te mobiliseren. We zetten onze kennis en netwerken in om innovatieve bedrijven en sectoren te laten groeien en risico's te verminderen. We doen dit samen met innovatieve ondernemers, investeerders, kennisinstellingen en Nederlandse en Europese overheden. Als nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling hebben wij een uniek mandaat en geduldig kapitaal om de uitdagingen van onze tijd aan te pakken. Wij zijn gepositioneerd om in te springen waar de markt dit nog niet doet. Waar de markt aarzelt, handelen wij. Hiermee dragen we bij aan het toekomstig verdienvermogen van Nederland.

Met ons publieke mandaat, de versterking van onze positie en ons budget van circa € 3 miljard staan we goed opgesteld om de komende jaren deze rol met nog meer verve te kunnen invullen.

In 2024 heeft Invest-NL voor € 236 miljoen aan investeringen gecommitteerd. Medio 2024 overschreden we de grens van € 1 miljard aan bruto commitments. Een bijzondere prestatie in minder dan vijf jaar tijd. Per jaareinde heeft Invest-NL in totaal € 1.145 miljoen bruto gecommitteerd aan 89 investeringen. Hiermee hebben we € 3,2 miljard aan private investeringen gemobiliseerd. Er is geen hoog risico investeerder in Nederland die zoveel investeringen doet in de grote transities, gericht op opschaling. Het aantal investeringen afgelopen jaar was iets hoger dan verwacht. Echter vanwege het voortdurend moeizame investeringsklimaat was het voor veel bedrijven en fondsen lastig om substantiële (vervolg)investeringen op te halen, waardoor de gemiddelde investeringsomvang licht achterbleef bij de verwachtingen.

Met de financieringen willen we impact maken. Bij de bedrijven waarin we investeren wordt voor € 389 miljoen geïnvesteerd in R&D en vinden 14.292 mensen een toekomstgerichte werkplek. Deze investeringen in mensen en onderzoek en ontwikkeling laten een potentieel zeer forse CO2-besparing zien waarover we in dit verslag en in de komende jaren nauwkeurig verslag zullen blijven uitbrengen. Ook op andere impactindicatoren, zoals vermeden zorgkosten, gezonde levensjaren, grondstoffenverbruik en vermindering van het gebruik van water en land verwachten we stevige impact vanuit onze portfolio. Ook zijn diverse onze portfoliobedrijven en -fondsen een belangrijke ondersteuning van de ambities uit de Nationale Technologiestrategie onder andere op het gebied van fotonica, quantumtechnologie en cybersecurity.

Het geconsolideerde nettoresultaat van Invest-NL over het boekjaar 2024 is na belastingen € -23,3 miljoen negatief. Fors beter dan in voorgaande jaren. De verwachting is dat Invest-NL een aantal jaren een negatief resultaat zal genereren voordat de investeringsportefeuille substantiële positieve baten kan realiseren. Mede door het uitdagende investeringsklimaat hebben we in 2024 op enkele investeringen een additionele voorziening moeten treffen of een herwaardering moeten doorvoeren. Doordat we onze investeringen waarderen op reële waarde worden effecten van bedrijfseconomische ontwikkelingen en het uitdagende investeringsklimaat snel zichtbaar in de waarde van deze investeringen. De afwaarderingen waren in 2024 lager dan in 2023 en daarnaast zagen we voor het eerst enkele substantiële opwaarderingen in onze portfolio.

De wereld is fors in beweging. Mede ingegeven door het rapport-Draghi is het besef diep doorgedrongen dat Europa een grote opgave heeft om haar concurrentiekracht te versterken en de forse innovatiekloof met de VS en China te verkleinen. Hierbij staat het belang van het versnellen van de grote maatschappelijk transities, in bijvoorbeeld energie, circulair en de zorg, onverkort overeind. Daarnaast zijn door geopolitieke ontwikkelingen ook andere uitdagingen zoals bescherming van onze (economische) veiligheid, het verminderen van onze strategische afhankelijkheden en het versterken van industriepolitiek afgelopen jaar dominanter geworden. Al deze ontwikkelingen hebben forse impact op de werkzaamheden van Invest-NL. Immers, een duurzamer, innovatiever en ook weerbaarder Nederland vraagt om forse investeringen in de economie van morgen.

Echter geld alleen is niet altijd de oplossing. Door onvoldoende kennis, lange terugverdientijden, hoge (technologische) risico’s, een onvolwassen ecosysteem, onvoldoende vraag, of wet- en regelgeving die niet aansluit op de nieuwe realiteit zijn veel business cases onzeker. Hierdoor kan of wil de markt niet volledig voorzien in de financiering van ondernemingen en projecten die kunnen bijdragen aan de maatschappelijke transities. Invest-NL pakt hier niet alleen haar rol als verstrekker van geduldig kapitaal maar ook als organisatie die financieringsknelpunten helpt te adresseren en op te lossen. 

Ook Invest-NL zelf is als organisatie fors in beweging. Zo zijn we bezig ons mandaat als nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling verder te verdiepen en te verbreden. Naast equity-investeringen in innovatieve, kapitaalintensieve startups en scale-ups zetten we in toenemende mate in op het verstrekken van vreemd vermogen zoals projectfinanciering. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe financiële instrumenten gericht op het aanpakken van marktfalen en het mobiliseren van kapitaal van derden. Een belangrijk voorbeeld hiervan is de aankondiging van het initiatief om gezamenlijk met de pensioenfondsen de mogelijke opzet van het Dutch Impact Growth Fund te onderzoeken waarmee we samen met pensioenfondsen een forse impuls willen geven aan de opschalingsfinanciering voor impactvolle bedrijven, opdat deze bij hun verdere groei minder afhankelijk worden van Amerikaans en Aziatisch kapitaal. Als onderdeel van de kapitaalsversterking door het kabinet krijgen we daarnaast beschikking over een specifiek blended finance-mandaat om financiering te verstrekken tegen zachtere voorwaarden dan markconform kapitaal. Hiermee kunnen we maatschappelijk relevante bedrijven en projecten financieren en op die manier meer private financiering mobiliseren. Naast ons specifieke mandaat op economische veiligheid onderzoeken we welke rol we in te vullen hebben op het gebied van dual use en defensiegerelateerde investeringen.

Ook heeft het kabinet in het regeerprogramma aangekondigd de eventuele integratie van Invest-NL en Invest International te verkennen. Deze verkenning is afgelopen jaar gestart en de uitkomst wordt voor de zomer van 2025 verwacht.

Invest-NL is nog steeds een relatief jonge organisatie die dagelijks werkt aan de verdere doorgroei en professionalisering. Afgelopen jaar hebben we met het aannemen van een directeur IT, Data en Operations een belangrijke stap gezet in de verdere professionalisering van onze processen en systemen. Daarnaast hebben we onze cultuurwaarden (durf, professionaliteit, toekomstgerichtheid, bevlogenheid, en samenwerkingskracht) verder verankerd in de organisatie, en belangrijke eerste stappen genomen op het vergroten van rolduidelijkheid, het verbeteren van de secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden en de ontwikkeling van een nieuw besturings- en organisatiemodel. Ook hebben we afgelopen jaar fors geïnvesteerd in talent- en leiderschapsontwikkeling.

Immers, ons belangrijkste kapitaal is ons menselijk kapitaal. De bijzonder ambitieuze en kwalitatief hoogstaande groep medewerkers die zich dagelijks inzet om te investeren in de economie van morgen.

Rinke Zonneveld, Jan Pieter Postma en Jellie Banga 
Raad van Bestuur Invest-NL