Blended finance in de praktijk: inzichten uit ons onderzoek

Hoe wordt blended finance vandaag de dag toegepast en wat kunnen wij daarvan leren? Met die vragen voerden we een verkenning uit naar de blended finance-markt. We delen graag een samenvatting van de verkenning, met inzichten uit de praktijk over het effectief inzetten van blended finance-instrumenten voor transitie- en innovatiedoelen.

Blended finance is het slim combineren van publiek geld met private investeringen in bedrijven of projecten met een maatschappelijke meerwaarde. Door met publiek kapitaal achtergestelde leningen of first loss equity in te zetten, worden risicovolle maar veelbelovende innovaties financierbaar gemaakt voor private investeerders. Denk bijvoorbeeld aan de doorgroei van start- en scale-ups die werken aan oplossingen voor de energietransitie, circulaire economie of duurzame landbouw, en die met veel onzekerheden.

In de Miljoenennota van 2024 is aangekondigd dat Invest-NL vanaf 2026 € 250 miljoen beschikbaar krijgt om blended finance-activiteiten op te schalen. Dat geeft een belangrijke impuls aan onze rol als impactinvesteerder. In het verlengde van ons visiedocument (welke hier te vinden is) en onze gerelateerde samenwerkingsovereenkomst op blended finance met het ministerie van Economische Zaken, wilden we beter begrijpen hoe blended finance vandaag de dag wordt toegepast (in Nederland en daarbuiten) en wat we daarvan kunnen leren.

Onze verkenning is gebaseerd op drie onderdelen:

een literatuurstudie en analyse van beschikbare data,
marktconsultatie met fondsen en financiers in binnen- en buitenland,
inzichten uit praktijkcases.

We onderzochten in welke sectoren en groeifasen blended finance het meest wordt toegepast, welke instrumenten het meest effectief zijn, hoeveel privaat kapitaal met blended finance wordt gemobiliseerd en in hoeverre het kapitaal revolverend is – oftewel: terugvloeit en opnieuw ingezet kan worden. Onze belangrijkste lessen:

data over blended finance is vooral beschikbaar over transacties in ontwikkelingslanden,
blended finance wordt tot op heden vooral ingezet in de energie- en agrifood sector,
gemobiliseerd (privaat) kapitaal door een blended finance-transactie zit tussen de 0.3-12x,
relatief grotere transacties (>€ 100 miljoen) en garantieproducten mobiliseren relatief meer kapitaal,
leningen en garanties worden volgens de beschikbare data het meest ingezet.

Het onderzoek laat zien dat blended finance werkt, maar ook dat maatwerk essentieel is. Er is geen “one size fits all” oplossing. De inzet van instrumenten verschilt per sector, fase en type investeerder. Tegelijkertijd wordt op basis van de beschikbare data duidelijk waar de meeste hefboomwerking ontstaat, en welke aanpak het beste werkt om opschaling van innovaties mogelijk te maken.